From the land of bamboos, Meycauayan!

Meycauayan – mula sa mga salitang “may kawayan” na tumukoy sa lugar na maraming tumutubong kawayan. Sa ganyang paraan daw pinangalanan ang ngayon ay lungsod nakilala ring Sentro ng Pag-aalahas sa Pilipinas. Subalit sa aking pag-iikot sa bayan, napansin kong hindi naman saganasa kawayan ang kabayanan nito. Bakit nga ba ito ang naging pangalan ng lungsod?

Mula sa Alamat

May dalawang bersyon ang alamat kung bakit tinawag na “Meycauayan” ang bayan. Una ay ang poklorikong salaysay na nagsasaad nito:

Bambusa bambos mula sa

Flora de Filipinas

ni Fr. Manuel Banco, OSA

Noong unang panahon, ang Pilipinas ay nahahati sa anim na pangkat lamang at bawat isa nito ay nasa ilalim ng pamamahala ng isang sultan o raha. Ang namamahala ng isang pangkat ay si Sultan Yantok at samantalang si Raha Sugod ang namumuno sa isa. Magkaiba ang ugali ng dalawang ito. Si Sultan Yantok ay malupit at matapang samantalang si Raha Sugod ay mabait. Mahal na mahal si Raja Sugod ng kanyang mga nasasakupan dahil sa kanyang kabutihan.

Isang araw, si Sultan Yantok ay lumusob sa kaharian ni Raha Sugod kung saan ang kampo ng huli ay kanyang nakubkob. Nagsitakas ang kanyang mga tauhan at isang lugar na ligid na ligid ng matitinik na kawayan ang napili nilang pagtaguan. Pagalit na iniutos ni Sultan Yantok ang paghanap sa mga nagsitakas ngunit dahil sa kahirapan ng pagtungo sa masukal at matinik na kawayanan na pinagtaguan ng mga tauhan ni Raha Sugod ay hindi na pinagpilitan pang ipahanap at ipadakip sila ni Sultan Yantok. Lahat ng kanyang naatasang magtungo sa pook na kublihan ng mga takas ay pawang umuuwi na sugatan ang mga katawan.

Simula noon, ang pook na iyon ay tinatawag na “May Kawayan” dahilan nga sa dami ng mga kawayan na nakapaligid doon.

Ang ikalawang bersyon ay may kinalaman sa mga prayleng nagpunla ng pananampalatayang Kristiyano sa bahaging ito ng Bulacan. Sinasabing sa kanilang pagdating sa lugar ay nadatnan nila ang mga nagtatayugang mga kawayang tumutubo doon kung kaya tinawag na Meycauayan ang lugar.

Dahil sa pananalasa ng isang bagyo, inilipat ang kabayanan sa Lagolo noong 1588 at pagkatapos ay muling inilipat sa kasalukuyan nitong kinatatayuan noong 1688.

Paiba-ibang Baybay.

Sa pagdaan ng panahon, nagkaroon ng maraming paraan ng pagbabaybay sa pangalan nito. Sa dokumentong Relacion de las Encomiendas Existentes en Filipinas noong 1591 tinawag itong Encomienda de Mecabayan. Malamang na ang baybay na ito ay nagmula sa Romanized na Mecavayan kung saan ang titik U ay madalas na nagiging V na nagiging B rin naman. Naging kaso rin ito ng baybay ng Baliuag na naging Balivag na siya namang naging Balibag at ng Bocaue na minsan ay nagiging Bocavi sa ilang mga kasulatan. Makikita rin ito sa aklat na Anales Minorum ng mga Fransiscano na tumatalakay sa pagtatatag ng mga bayang Franciscano noong 1578.

Bahagi ng Aklat na Annales Minorum seu trium ordinum a. s. Francisco Institutorum, 1844

Isa namang dokumentong nagpapahintulot na ipatayo ang isang simbahang bato noong taong 1599 ang nagsasaad na ang baybay ng pangalan ng bayan ay Meycaguaian. Nagpatuloy ang ganitong paraan ng baybay na may titik “G” bagamat may ilang baryasyon; Mecaguayan at Meicaguayan (1631). Sa pagitan ng taong 1644-1649, tinawag naman itong Micauayan. Sa mapa ng Pilipinas noong 1734 na nailathala sa aklat ng Heswitang si Pedro Murillo Velarde ay tinawag naman itong Maycauayan.

Mapa ng Bulacan mula sa Carta Hydrographica y Chorographica de las Yslas Filipinas, 1734

Kinilala ang bayan bilang Pueblo de Meycauayan sa mga libros canonicos ng Simbahan ng Meycauayan gayundin sa mga opisyal na dokumeto ng kolonya sa panahon ng mga Espanyol hanggang sa ito’y maging Municipality of Meycauayan noong panahon ng mga Amerikano. Sa mga aklat tungkol sa Digmaang Filipino-Amerikano ay nagkaroon ng ilan pang mga baryasyon sa pagbabaybay sa ngalan ng bayan. Lumitaw ang Maykawayan, Maycauayan, Meicauayan at Meikauayan sa ilang mga pagbanggit bilang ngalan nito.

Mapa ng Pag-atake ni Admiral George Dewey sa Maynila, 1899

Sa pagkakamit ng mga Pilipino ng ganap nakalayaan noong 1945, opisyal itong tinawagna Municipality of Meycauayan / Munisipalidad ng Meycauayan. Mangilan-ngilan din ang gumamit ng baybay na Meykawayan at Maykawayan sa ilang mga dokumento.

Kasabay ng pagsapit ng bagong milenyo ay ang muling pagbabago sa kanyang opisyal na katawagan. Taong 2006 nang maging ganap na lungsod ang Meycauayan. Sang-ayon sa Batas Republika 9356, ito ay tatawaging City of Meycauayan o Lungsod ng Meycauayan. Hindi man opisyal, madalas nang tawagin itong Meycauayan City sa kasalukuyan.

Anuman ang pagbaybay, nagkaroon man ng ilang pagbabago, naroroon pa rinang diwa ng halamang kawayan. Larawan ito ng katatagan na sumasalamin sa mahabang kasaysayan ng bayang sinubok man ng panahon ay nananatili pa ring nakatayo at sumasayaw sa ihip ng nagbabagong panahon.

Licod, Lungsod ng Meycauayan

28 Abril, 2016