Halimbawa ng Karagatan

(Para sa aming klase sa Filipino 8)

ANG KARAGATAN

 (May isang mesang nakalagay ang mga paninda-mga garapon ng pagkain at mga de-bote. May dalawang dalaga at apat na binata sa paligid ng mesa. Maraming tao sa paligid. Isang matanda ang lalapit sa ponda.)

Tandang Terong:   Humm… tila matagal nang nakasalang ang sinaing ay ‘di

                              pa nagagatungan.

Isang Manonood:   Kailangang gatungan ang sinaing nang maluto’t tayo’y

                             makakain.

Maring:                 Ang kahoy na panggatong kaya ‘di masindihan ay higit

                              na marami ang nasa kalan kaysa kailangan.

Isa pang manonood: Tama si Maring. Ang isa’y malungkot kaya’t

                      naghahanap; dalawaha’y angkop at siyang anong sarap;

                            ngunit pag nagtatlo’y isa na ang kalabisan.Kung ‘di   

                                matiyak ni Neneng  kung sino sa kanila ang kakausapin,  

                            mga kanayon ano’ng  kailangan?

Lahat:                   Tanging paraa’y ang karagatan.

Ingkong Terong:    Ayos ka na ba, Neneng?

Neneng:            Tumanggi man po ako’y walang mangyayari. Kagustuhan

                               rin ninyo ang masusunod.

Ingkong Terong:    At kayong apat?

Apat na Lalaki :    Opo.

Ingkong Terong:    Akin  na, Neneng ang iyong singsing. (Aabutin sa dalaga  

                     ang singsing at ihuhulog sa tubig na nasa garapon).

                              Kayong apat ay magpapalabunutan kung sino ang unang

                              sisisid sa singsing na inihulog ni Neneng. (Palabunutan).    

                             At ikaw Berting ang unang sisisid sa dagat ng pag-ibig                       

                             upang makuha ang singsing.

Mga Tao:               (Palakpakan)

Isang Tao:       Pagbutihin mo, binata at si Neneng ay marami nang   

                   nailunod  na talisuyo sa karagatan.

Berting:              Magandang gabi sa inyong lahat

                 Mga nariritong kanayon ni Neneng

                 At sa iyo mutya’y muling nagpupugay.

                 Ipinangangakong nahulog mong singsing

                    Aking sisiri’t sa iyo’y ibibigay

                    Tanda ng pag-ibig na walang hangganan.

                    Dahilan sa ako’y siyang nakabunot

                    Ng palitong itong nagpapahintulot

                    Ako ay sumisid sa dagat ng nais

                    At ang iyong singsing ay aking makamit

                    Ay katunayan nang Diyos ang pumili

                    Na ako ngang ito’y siya mong itangi.    

                    Sumisid sa singsing na aking hinulog

                    Subalit ‘di upang siyang maging irog

                    Kundi idaan lang muna sa pagsubok

                    Kaya’t sisirin mo ang tanong kong ito

                    At singsing kong ito ay nang maangkin mo

                    Ang singsing na itong linso’t walang bato

                    Turan mo’ng simula at ang dulo nito.

Berting:      Tila ang bugtong mo’y sinlalim ng dagat

          Na ‘di matatarok ng isip kong pahat.

          Kaya’t iyong singsing nais mang makuha

          Isa pang pagsubok ay hiling ko sinta.

Kulas:           Ang pagkakatao’y isalin sa iba

          Nang ‘di masabing ikaw ay buwaya

          Akong nabunot ng pang-ikalawa

          Inaangkin hirang kanyang karapatan

          Sumisid sa dagat ng singsing mong bugtong

          Na siyang panumbas sa iyong pag-irog.

Neneng:       Kung gayon, o, Kulas, iyo nang sisirin

          Ang lalim ng puno’t dulo niyang singsing.

Kulas:        Singsing, aking Neneng, walang puno’t dulo

          Mayroon ngang simula at may wakas ito

          Ang simula’y bilog nito na panloob

          At ang katapusa’y panlabas na bilog.

          Ganyan kung gawin, singsing ng pag-ibig

          Haya’t nasisid  ko singsing mong nahulog.

Neneng:       Iyan ang tanong diyan kay Lamberto

          Kaya’t heto naman ang para sa iyo;

          Nang ika’y parito, pamula sa kanto

          Ilang bahay, Kulas, ang naraanan mo?

          May ilaw ay ilan, iyo sanang turan

          Tingnan ko ang tibay pang-alaala mo?

Kulas:          Salamat Neneng ko’t iyang katanungan

          Kay daling sagutin kaya’t aking masasabing

          Ako’y tanging mahal; Heto ang tugon ko:

          Bahay, pito lamang at sa mga ito’y

          Aking natandaan, apat ang may ilaw-

          Ito’y patotoong isip ko’y malinaw.

Neneng:       Kulas, ika’y mali sa iyong katugunan

          Kaya’t isasalin itong aking tanong

          Sa sinong ikatlong sa tubig lulusong

          At siyang sisisid, sa singsing kong bugtong.

Nardo:         Ako ang ikatlong dapat subukin mo

          Kaya’t iyong dinggin ang tugon ko’y:

          Pamula sa kanto at hanggang sa rito

          Walang bahay ni ilaw akong natandaan

          Kundi itong ponda ni Neneng kong mahal.

Mga Tao:     (Palakpakan at kantiyawan)

Neneng:       Kung gayon ito naman ay tugunin

          Pang-una sa ikatlong iyong sasagutin

          Bakit ba ang tubig sa bilog na mundo

          Hindi tumatapon walang ligwak ito?

Nardo:         Sa abot ng isip narito ang tugon:

          Tubig, bato’t tao, at lahat sa mundo

          Ay ‘di tumatapon dahil sa ang globo

          Ay isang malaki’t mabisang magneto;

          Hinihigop nito ang lahat ng narito

          At sa kalawaka’y ‘di tayo tutungo.

Mga Tao:     Magaling! Mabuhay si Nardo!

Neneng:       Pangalawang tanong,heto na’t pakinggan

          Paanong buwang sa langit ay tanglaw

          Aking mahihipo’t mapaglalaruan?

          Ito’y pangarap nang ako’y musmos pa lamang

          Kung talagang ako ay sadyang mahal mo

          Paiirugan mo ang hiling kong ito.

Nardo:         Salamat, O, Ina, sa pag-aaruga mo,

          Noong ako’y munti’t pinalalaki mo.

          Isang paborito’t ibig kong kuwento

          Ay siyang panugon sa tanong na ito.

          Sa pamamagitan ng isang salamin

          Minumutyang buwan ay pabababain

          Kahit sa kandungan ng mutya ko’t giliw

          Mapaglalaruang buwang hinihiling.

Mga Tao:     Magaling! Iyan ang binata namin!...

          Pakinggan natin ang tanong na ikatlo.

Nardo:         Ako’y nakahanda sa pangatlong tanong

          Singsing na nahulog aking sisisirin

          Sukdang ikapugto ng hiningang tangan

          Kung puso ng mutya’y aking maaangkin.

Neneng:       Ako’y nangangamba, ako’y natatakot

          Na ang huling tanong kaniyang masagot

          Itong karagatan isang laro lamang

          Ngunit paglalarong birong totohanan

          Ayoko na yatang ito ay ituloy

          Baka sa sagutan ako’y maparool.

Ingkong Terong: Ituloy mo, apo, bahala na ako.

Neneng:       Kung gayon, Leonardo, tugunin mo ito.

          Kung tayo’y makasal, ay nanaisin ko

          Na magpulot-gata sa bayang Mindoro

          Na ating sasakya’y binalsang kawayan

          Na bigkis ng lubid na pawang hinabi

          Sa buhanging pino’t ikaw ang pipili.

Nardo:         Neneng, aking mahal, sadyang mahal kita

          Kaya’t imposible’y pag-aariin pa

          Lubid na buhangin, aking pipiliin

Kung pababaunan ng aking pagkain

          Bawat isang linggong kakailanganin

          Sa ‘sang dahong ipil iyong babalutin.

Neneng:       ‘Di ba’t ang hiling sa akin nanggaling

          Bakit ngayo’y ako ang pasusulitin?

Nardo:         ‘Pagkat paniwalang ‘di ka sinungaling

Neneng:       Ano ang batayan ng iyong pasaring?

Nardo:        Salamat kung gayon, mutya ko at giliw

          Ikaw ay may wikang tapat at matining

          Nang iyong sabihin tayo’y kakasalin

          Inakalang tapat ikaw sa paggiliw

          Kaya’t sa problemang aking

          Kahati ka sa tuwa’t  sa ligaya gayo’y din

          Ang buhanging lubid ay kaya kong gawin

          Kung sa hirap nito’y kasalo ang giliw.

Neneng:       Ayoko’t ‘di tama! ‘Di pala kasal,

          Ni walang sintahan ay mag-aasawa na.

Nardo:        ‘Di nga mag-asawa ngunit may pagsinta!

Neneng:       Ay sayang! Sayang na pag-ibig

          Sayang ang singsing kong nahulog sa tubig

          Kung ikaw rin lang siyang sisisid

          Mahanga’y hintin kong kumati ang tubig.

Tandang Terong:   Sa unang pagkakataon ay nagkaganito ang apo ko.

                   Ako ang hahatol. Tama si Nardo.

                   Ang karagata’y simula lang ng kuwento

                   Mula ngayon, Nardo, sa bahay pumanhik

                   At doon mo ihibik ang iyong pag-ibig.

Pepito:         (Iiling-iling at magkikibit ng balikat.)

Mga Tao:     Mabuhay si Ingkong Terong! Mabuhay!

          Mabuhay ang karagatan, aliwang Pilipino!

          (Palakpakan)